Nhi đã từng ngồi nghe nhiều câu chuyện giống nhau đến kỳ lạ… Chỉ khác tên, khác gương mặt, nhưng chung một nhịp thở của những người đang cố níu một gia đình đã không còn hạnh phúc.
Tình huống 1:
Hai vợ chồng thế hệ 8X. Ngày xưa, họ yêu nhau, kết hôn, cùng nhau vượt qua bao chật vật. Nhưng rồi, theo năm tháng, mâu thuẫn chất chồng. Họ không còn hạnh phúc, không còn tiếng nói chung, mỗi người đã có một thế giới riêng, thậm chí… cả hai người đều có người khác ở bên ngoài.
Thế nhưng, họ kiên quyết không ly hôn. Họ đều sinh ra và lớn lên trong những gia đình có ba mẹ ly dị, sống xa cha mẹ từ nhỏ. Họ âm thầm đem theo dấu ấn chia xa ấy trong lòng và không bao giờ muốn con mình cũng phải chịu cùng nỗi đau đó.
Họ vẫn sống cùng một mái nhà, vẫn lịch sự với nhau trước mặt con, không cãi vã, không la mắng. Nhưng sự lạnh nhạt lại như làn sương mỏng mà dai dẳng, len vào từng bữa ăn, từng ánh mắt, từng hơi thở.
2 đứa bé… dù còn nhỏ, hai đứa đã ngờ ngợ nhận ra.
Cái “lạnh” đó, con trẻ cảm được hết.
Lớn lên, cả hai đứa con đều nói: “Ba mẹ, nếu không hạnh phúc thì ly hôn đi. Chúng con vẫn thương ba mẹ như thường.” Nhưng ba mẹ vẫn kiên quyết ở lại với nhau, vì… muốn “giữ gia đình cho con”.
Giữ thế nào đây, khi cái gọi là “gia đình” ấy đã mất đi hơi ấm? Khi ngôi nhà chỉ còn là chỗ trú ngụ của hai người đã tắt hết ánh sáng trong mắt nhau?
Tình huống 2:
Một chị bạn của Nhi, lấy chồng năm 25 tuổi. Chồng làm ăn xa, 6-7 tháng mới về một lần. Lần nào về, cũng có mâu thuẫn. Anh hay trách chị không khéo léo, chị thì trách anh vô tâm.
Họ có một bé trai. Chị từng nhiều lần muốn ly hôn, nhưng cứ nhìn con là lại chùn bước. Chị sợ con “thiếu cha”, sợ những lời xì xào của họ hàng, sợ ánh mắt thương hại của người đời.
Thế là chị chọn cách… chịu đựng.
Chị ở vậy, nuôi con, và đợi chồng về như một nghĩa vụ.
Chị có đôi lần rung động với những người đàn ông khác, vì chị vẫn cần được yêu thương và nâng đỡ. Nhưng những rung động đó đều được chị chủ động dập tắt. Nỗi buồn là nền tảng cuộc sống của chị.
Con trai chị lớn lên dần, luôn rất thân thiết với mẹ. Chị nhớ, lúc khoảng 7 tuổi, có lần con trai nói với chị: “Con thấy mẹ có khi nào vui đâu.”
Đến khi con trai 15 tuổi, có rung động với 1 cô bạn cùng lớp. Cậu bé thích chăm sóc, đem tiền học thêm lén mẹ mua quà cáp tặng cô bạn ấy, có thể nhẫn nhịn để làm cô bạn ấy vui cười. Cậu bé nói với mẹ: “Ba là một người vô trách nhiệm. Con không muốn giống ba. Con như thế nào cũng được, miễn bạn (gái) đó thích”.
Nghe xong, chị vừa thương con, vừa thấy nhói trong lòng. Sau vài phiên làm việc cùng Nhi, chị mới bàng hoàng nhận ra: mình đã cố “giữ cha cho con” suốt bao năm, nhưng lại để con lớn lên với thôi thúc phải trở thành người “cho đi” vô điều kiện trong tình cảm – dù không biết việc cho đi đó có lành mạnh hay không.
Cậu bé đã học được từ mẹ bài học về tình yêu: phải hy sinh, phải chịu thiệt, phải làm vừa lòng người kia để giữ mối quan hệ, ngay cả khi điều đó khiến bản thân mệt mỏi. Một bài học không ai dạy bằng lời, nhưng thấm sâu qua từng ánh mắt, từng bữa cơm, từng cái thở dài của mẹ.
Không có gia đình nào hoàn hảo
Thật ra, không có cha mẹ nào hoàn hảo, cũng không có gia đình nào hoàn hảo. Việc con cái có tổn thương là điều gần như chắc chắn xảy ra, dù cha mẹ có ly hôn hay không.
Rất nhiều gia đình dù hạnh phúc, cha mẹ vẫn bên nhau, nhưng những đứa trẻ vẫn mang theo nỗi đau khi lớn lên. Có thể đó là cú sốc khi gia đình phá sản, một biến cố bệnh tật nghiêm trọng, cái chết của người thân, sự thiên vị vô tình giữa các con, hay thậm chí chỉ là áp lực học hành quá mức.
Bởi vậy, thay vì tin rằng “giữ gia đình nguyên vẹn là con sẽ không tổn thương”, có lẽ điều quan trọng hơn là trang bị tư duy cởi mở với việc chữa lành cho con một cách lành mạnh.
Điều này có thể bắt đầu từ những việc rất đời thường:
-
Lắng nghe thật sự: Không gạt đi cảm xúc của con, không phủ nhận khi con buồn, không nói “chuyện đó có gì đâu mà khóc”.
-
Nói thật và phù hợp lứa tuổi: Khi có mâu thuẫn, khi gặp biến cố, hãy giải thích cho con ở mức con có thể hiểu, để con không tự tưởng tượng ra điều tệ hơn.
-
Cho con quyền được bày tỏ: Khuyến khích con nói ra cảm xúc, thay vì giữ trong lòng vì sợ “làm ba mẹ buồn”.
-
Tìm sự hỗ trợ chuyên môn khi cần: Tâm lý trị liệu, lớp kỹ năng cảm xúc, hoặc đơn giản là một người lớn đáng tin cậy để con trò chuyện.
-
Nuôi dưỡng sự hồi phục: Giúp con nhận ra rằng ai cũng có vết thương, nhưng ai cũng có thể lành lại, và điều đó không làm con kém giá trị.
Nhi hiểu, quyết định ly hôn hay không là chuyện đầy giằng xé. Nhưng có một sự thật ít ai chịu nhìn thẳng:
Trẻ con không cần một gia đình chỉ còn trên giấy.
Chúng cần một gia đình có hơi ấm, có sự tử tế, có tình thương thật sự.
Một gia đình mà ba mẹ không còn yêu thương, không còn tôn trọng nhau… thì cái “ổn” ấy chỉ là vẻ ngoài. Và con trẻ – với trái tim nhạy cảm – sẽ nhận ra, thậm chí còn mang theo vết thương vô hình đó suốt đời.
Giữ gia đình cho con là điều đáng quý. Nhưng nếu “giữ” bằng cách chôn mình trong sự lạnh nhạt, im lặng, cam chịu, thì đôi khi, cái “giữ” đó lại chính là thứ khiến con bị tổn thương sâu hơn.
Cuối cùng, điều con cần nhất… không phải là một gia đình không ly hôn, mà là một gia đình không lạnh lẽo.
Nhà trị liệu Trần Khoa Việt Nhi
Tham vấn tâm lý cùng Nhi: Xem tại đây
Luận giải Soul Plan (Bản đồ linh hồn): Xem tại đây
