Có những người trong chúng ta đã từng bước chân qua ngưỡng cửa của sự đau khổ, nơi mọi thứ dường như trở nên tối tăm và vô nghĩa. Đó là cảm giác bị mắc kẹt trong một mê cung không lối thoát, và mỗi bước đi chỉ khiến bạn lún sâu hơn vào sự tuyệt vọng. Có lẽ bạn đã tự nhủ với bản thân rằng mình có thể tự vượt qua. Hoặc tệ hơn, bạn cố gắng chối bỏ những cảm xúc hỗn độn bên trong, nghĩ rằng “rồi mọi chuyện sẽ ổn”. Nhưng, liệu bạn có biết rằng, sự từ chối sự giúp đỡ của nhà trị liệu tâm lý chính là bạn đang từ chối chính cơ hội được cứu mình ra khỏi bóng tối đó?

1. Khả năng tự chữa lành – Một ảo tưởng nguy hiểm

Chúng ta sống trong một xã hội mà người ta thường xuyên ca ngợi khả năng tự lập, tự mình vượt qua khó khăn. Không thể phủ nhận rằng sức mạnh nội tâm là điều đáng quý, nhưng khi đối diện với các vấn đề tâm lý, nó không phải là tất cả. Nhiều người trong chúng ta đã mắc sai lầm khi nghĩ rằng mình có thể tự chữa lành. Họ tin rằng chỉ cần giữ cho bản thân bận rộn, hoặc tự mình suy ngẫm, thì mọi vấn đề sẽ tự động biến mất. Nhiều người khác thì đặt niềm tin vào những cuốn sách tâm lý, sách tự chữa lành hay những podcast về phát triển bản thân, tin rằng chúng có thể thay thế hoàn toàn cho việc trị liệu. Họ hy vọng rằng việc đọc thêm nhiều sách, nghe thêm nhiều lời khuyên sẽ giúp họ vượt qua được tất cả. Nhưng sự thật là, dù sách vở và podcast có thể mang lại sự an ủi, cung cấp kiến thức và thậm chí là truyền cảm hứng, chúng không thể thay thế cho việc trị liệu chuyên sâu với một nhà trị liệu tâm lý.

Thực tế là, càng cố gắng tự mình giải quyết, bạn càng dễ rơi vào cái bẫy của những suy nghĩ tiêu cực, tự cô lập mình khỏi thế giới và từ từ chìm sâu hơn vào sự khổ đau. Việc đọc sách hoặc nghe podcast mà không có sự hướng dẫn chuyên nghiệp có thể khiến bạn hiểu sai hoặc áp dụng sai những kiến thức, dẫn đến việc không chỉ không giải quyết được vấn đề mà còn có thể làm cho tình trạng trở nên tồi tệ hơn.

Không giống như vết thương thể xác có thể nhìn thấy được, các vết thương tâm lý lại vô hình, và điều này khiến chúng ta dễ dàng bỏ qua hoặc đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của chúng. Nhưng những vết thương đó, nếu không được chăm sóc đúng cách, sẽ lan rộng, ăn mòn sức khỏe tinh thần của bạn, giống như một khối u ác tính âm thầm phát triển bên trong cơ thể.

2. Nhà trị liệu tâm lý – Người dẫn đường qua bóng tối

Khi bạn bị đau răng, bạn sẽ đến nha sĩ. Khi bạn gặp vấn đề về tim mạch, bạn tìm đến bác sĩ chuyên khoa. Vậy thì, khi tâm hồn bạn bị tổn thương, tại sao lại ngần ngại tìm đến một nhà trị liệu tâm lý? Có lẽ, chúng ta sợ hãi vì việc thừa nhận rằng mình cần sự giúp đỡ đồng nghĩa với việc thừa nhận rằng mình yếu đuối. Nhưng thật ra, can đảm để thừa nhận mình không ổn và tìm kiếm sự giúp đỡ mới chính là biểu hiện của sức mạnh thật sự.

Nhà trị liệu tâm lý không chỉ là người lắng nghe, họ là những người đã được đào tạo chuyên sâu để hiểu và giúp bạn khai phá những góc khuất trong tâm hồn mình. Họ không có cây đũa phép để ngay lập tức xóa đi mọi nỗi đau của bạn, nhưng họ có kiến thức, kỹ năng và công cụ để dẫn dắt bạn qua hành trình chữa lành. Thay vì để bạn chìm sâu trong mớ cảm xúc hỗn độn, họ sẽ giúp bạn tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, học cách đối diện với nó và từng bước vượt qua.

3. Hiệu quả của trị liệu tâm lý – Những nghiên cứu uy tín

Hiệu quả của trị liệu tâm lý không chỉ là những câu chuyện kể từ người trong cuộc, mà còn được minh chứng qua nhiều nghiên cứu khoa học uy tín. Một nghiên cứu nổi bật được đăng tải trên tạp chí JAMA Psychiatry năm 2015 cho thấy rằng liệu pháp hành vi nhận thức (Cognitive Behavioral Therapy – CBT) hiệu quả ngang bằng với thuốc chống trầm cảm trong việc điều trị trầm cảm trung bình đến nặng. Nghiên cứu này nhấn mạnh rằng trị liệu tâm lý không chỉ có hiệu quả, mà còn có thể là một phương pháp điều trị chính yếu hoặc kết hợp với thuốc, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của mỗi người .

Ngoài ra, một nghiên cứu dài hạn được đăng tải trên tạp chí American Journal of Psychiatry đã chỉ ra rằng những người tham gia liệu pháp tâm lý có tỷ lệ tái phát trầm cảm thấp hơn so với những người chỉ sử dụng thuốc. Điều này cho thấy rằng liệu pháp tâm lý không chỉ giúp người bệnh vượt qua khó khăn hiện tại mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tâm lý về lâu dài .

Một nghiên cứu khác, được công bố trên The Lancet năm 2018, đã chứng minh rằng liệu pháp tâm lý nhóm cũng có thể mang lại hiệu quả tương đương hoặc thậm chí cao hơn so với liệu pháp cá nhân trong việc điều trị các rối loạn lo âu và trầm cảm. Điều này mở ra nhiều lựa chọn linh hoạt hơn cho những người có nhu cầu trị liệu .

4. Sự bình thường hóa của vấn đề tâm lý

Một trong những lý do khiến nhiều người e ngại việc tìm đến nhà trị liệu là bởi họ sợ bị đánh giá, bị xem là “không bình thường”. Trong một xã hội nơi sức khỏe tâm lý vẫn còn bị coi là một vấn đề nhạy cảm, việc thừa nhận mình có vấn đề tâm lý có thể khiến bạn cảm thấy cô độc, lạc lõng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là bạn không hề đơn độc. Theo các nghiên cứu, có tới 1 trong 5 người sẽ gặp phải các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm lý trong cuộc đời. Và điều này hoàn toàn bình thường!

Việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ nhà trị liệu tâm lý không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là biểu hiện của sự tự nhận thức và chăm sóc bản thân. Đó là cách bạn nói với chính mình rằng, “Tôi xứng đáng được hạnh phúc và tôi sẵn sàng làm mọi thứ để đạt được điều đó.”

5. Chọn đúng nhà trị liệu – Một quyết định quan trọng

Như trong bất kỳ mối quan hệ nào, sự tương tác giữa bạn và nhà trị liệu tâm lý cũng rất quan trọng. Nếu bạn đã từng gặp phải những trải nghiệm không tốt với một nhà trị liệu, điều đó không có nghĩa là tất cả đều như vậy. Hãy tiếp tục tìm kiếm cho đến khi bạn tìm được người mà bạn cảm thấy thoải mái và tin tưởng. Một nhà trị liệu giỏi sẽ không bao giờ phán xét bạn, mà sẽ tạo ra một không gian an toàn để bạn có thể mở lòng chia sẻ mọi suy nghĩ, cảm xúc của mình.

6. Hành trình chữa lành – Một quá trình cần thời gian và kiên nhẫn

Chúng ta thường mong muốn mọi vấn đề được giải quyết ngay lập tức. Nhưng, chữa lành tâm hồn không giống như việc sửa chữa một cỗ máy. Đó là một hành trình đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và đôi khi là cả những bước lùi. Đừng vội vã hay thất vọng khi bạn cảm thấy mình chưa đạt được kết quả như mong đợi. Quan trọng là bạn đang từng bước tiến về phía trước, và mỗi bước đi đó đều có ý nghĩa.

7. Cuộc sống sau khi chữa lành – Ánh sáng cuối đường hầm

Hãy tưởng tượng cuộc sống của bạn sau khi đã vượt qua những cơn bão tố trong lòng. Bạn sẽ thấy mọi thứ trở nên rõ ràng hơn, những áp lực, lo âu từng đè nặng sẽ dần tan biến. Bạn sẽ học được cách đối diện với những thách thức mới một cách mạnh mẽ và tự tin hơn. Cuộc sống không còn là một chuỗi ngày u ám, mà thay vào đó là một bức tranh đa sắc màu với những cơ hội mới, những mối quan hệ mới và quan trọng nhất là một tâm hồn bình an.

Kết luận

Chúng ta đều có những lúc yếu đuối, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta yếu đuối mãi mãi. Việc từ chối sự giúp đỡ từ nhà trị liệu tâm lý khi bạn gặp phải các vấn đề tâm lý chẳng khác nào từ chối cơ hội được chữa lành và sống một cuộc đời hạnh phúc hơn. Hãy nhớ rằng, yêu cầu giúp đỡ không phải là thất bại, mà là một bước tiến quan trọng trên hành trình trưởng thành và tự chăm sóc bản thân. Vì vậy, đừng ngần ngại, hãy mở lòng.

Nhà trị liệu Trần Khoa Việt Nhi